Nowe prawo bankowe 2025 – Jak nadchodzące zmiany wpłyną na prawa kredytobiorców

Rok 2025 przynosi największą od lat nowelizację prawa bankowego w Polsce. Zmiany dotykają niemal każdego kredytobiorcy – od osób z kredytami hipotecznymi, przez frankowiczów, po przedsiębiorców. Nowe przepisy mają na celu nie tylko dostosowanie polskiego rynku do unijnych regulacji, ale także zwiększenie bezpieczeństwa finansowego i przejrzystości relacji między bankami a klientami. Wprowadzenie nowych przepisów to nie tylko reakcja na zmieniające się realia gospodarcze i technologiczne, ale również odpowiedź na potrzeby społeczne i rosnące oczekiwania wobec sektora finansowego. Warto zatem przyjrzeć się, jakie zmiany czekają kredytobiorców i jak przygotować się na nową rzeczywistość bankową.

Najważniejsze zmiany w prawie bankowym 2025 – przegląd

Co się zmienia od 2025 roku?

• Wprowadzenie nowych wymogów kapitałowych dla banków (CRD VI/CRR III), co ma zwiększyć stabilność sektora finansowego i ograniczyć ryzyko upadłości instytucji.
• Zaostrzenie nadzoru nad zarządami banków, w tym większa kontrola nad kompetencjami i doświadczeniem osób kierujących instytucjami finansowymi.
• Nowe zasady dotyczące umów kredytowych – prosty język i przejrzystość, aby klient mógł lepiej zrozumieć zobowiązania, które podejmuje.
• Ułatwienia w zamykaniu tzw. rachunków uśpionych, co pozwoli szybciej i sprawniej zarządzać nieaktywnymi kontami.
• Zmiany w procedurach spadkowych, które mają ułatwić dostęp do środków po zmarłych członkach rodziny.
• Nowe uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego (KNF), zwiększające jej możliwości kontroli i interwencji w sektorze bankowym.
• Zmiany dotyczące przedawnienia roszczeń, które mają zapewnić większą pewność prawną zarówno dla banków, jak i kredytobiorców.
• Nowe podejście do ugód z frankowiczami, zachęcające do polubownego rozwiązywania sporów.
• Brak programu wakacji kredytowych w dotychczasowej formie, co wymusza indywidualne podejście do restrukturyzacji zadłużenia.

Te zmiany są szeroko komentowane zarówno przez ekspertów, jak i samych kredytobiorców, którzy zadają wiele pytań dotyczących praktycznych konsekwencji nowych przepisów.

Dlaczego wprowadza się nowe przepisy?

Nowelizacja prawa bankowego w 2025 roku wynika z kilku kluczowych powodów:

• Konieczność wdrożenia unijnych regulacji – Polska musi dostosować się do przepisów UE dotyczących bezpieczeństwa sektora finansowego. Wspólne standardy mają zapewnić większą odporność banków na kryzysy i ochronić klientów przed skutkami ewentualnych problemów finansowych instytucji.
• Wzmocnienie ochrony konsumentów – rosnąca liczba sporów sądowych i reklamacji wymusiła zmiany na korzyść kredytobiorców. Nowe prawo ma ograniczyć możliwość stosowania nieuczciwych praktyk przez banki oraz zwiększyć przejrzystość ofert.
• Potrzeba zwiększenia przejrzystości i zaufania do sektora bankowego – uproszczenie dokumentów i procedur ma sprawić, że klienci będą lepiej rozumieć swoje prawa i obowiązki, a tym samym rzadziej padać ofiarą nieporozumień i nadużyć.
• Odpowiedź na nowe wyzwania technologiczne i społeczne – digitalizacja, starzenie się społeczeństwa, nowe typy ryzyka (np. ESG) wymagają elastycznego i nowoczesnego podejścia do regulacji.

Wprowadzenie nowych przepisów to także efekt konsultacji społecznych i licznych postulatów zgłaszanych przez organizacje konsumenckie oraz środowiska prawnicze.

Co się zmienia dla kredytobiorców?

W 2025 roku kredytobiorcy mogą spodziewać się szeregu udogodnień, ale również nowych obowiązków. Oto najważniejsze z nich:

• Większa przejrzystość umów i dokumentów – banki muszą jasno i zrozumiale przedstawiać wszystkie warunki, opłaty i ryzyka związane z kredytem.
• Ułatwienia w zamykaniu nieaktywnych rachunków – proces ten będzie prostszy, a banki będą zobowiązane do regularnej weryfikacji aktywności kont.
• Szybsze procedury spadkowe – spadkobiercy uzyskają łatwiejszy dostęp do informacji o środkach zmarłego i będą mogli szybciej dysponować odziedziczonymi pieniędzmi.
• Zmiany w zakresie przedawnienia roszczeń – nowe terminy i zasady mają uporządkować sytuacje sporne i ograniczyć liczbę niejasności.
• Nowe zasady restrukturyzacji zadłużenia – większy nacisk na indywidualne podejście i elastyczność w negocjacjach z bankiem.
• Brak automatycznych wakacji kredytowych – każda sytuacja będzie rozpatrywana indywidualnie, a banki będą zobowiązane do przedstawienia kilku możliwych rozwiązań.

Te zmiany mają na celu nie tylko poprawę komfortu klientów, ale również zwiększenie ich bezpieczeństwa i poczucia kontroli nad własnymi finansami.

Nowe zasady dotyczące umów kredytowych

Od 2025 roku banki są zobowiązane do stosowania prostego, zrozumiałego języka w umowach i regulaminach. Dotyczy to zarówno wersji papierowych, jak i elektronicznych. Najważniejsze zmiany obejmują:

• Eliminację tzw. małego druku, który często zawierał istotne, lecz trudne do wychwycenia przez klienta zapisy.
• Zakaz stosowania niejasnych, skomplikowanych definicji, które mogły być interpretowane na niekorzyść klienta.
• Obowiązek jasnego przedstawiania kosztów, ryzyka i warunków umowy, co pozwala na świadome podejmowanie decyzji finansowych.
• Ułatwienia dla osób starszych i z niepełnosprawnościami, w tym możliwość uzyskania dokumentów w alternatywnych formatach.
• Większa dostępność dokumentów w formie cyfrowej, co ułatwia przechowywanie i archiwizację ważnych informacji.

Co to oznacza dla kredytobiorcy?

Dzięki tym zmianom klienci będą mogli łatwiej porównywać oferty różnych banków, szybciej wychwycić potencjalne pułapki i uniknąć nieświadomego podpisania niekorzystnej umowy. Zwiększa się także możliwość dochodzenia swoich praw w przypadku sporu z bankiem, ponieważ dokumentacja będzie bardziej przejrzysta i zrozumiała.

Ochrona konsumenta – większa przejrzystość i prosty język

Nowe prawo bankowe 2025 kładzie szczególny nacisk na ochronę konsumenta. W praktyce oznacza to:

• Obowiązek informowania klienta o wszystkich kosztach i ryzykach – bank musi przedstawić pełen obraz zobowiązania, nie ukrywając żadnych opłat czy prowizji.
• Uproszczone procedury reklamacyjne – klient może szybciej i łatwiej zgłosić reklamację, a bank ma obowiązek udzielić odpowiedzi w określonym terminie.
• Możliwość łatwego odstąpienia od umowy w określonych sytuacjach – np. w przypadku wykrycia niezgodności lub wprowadzenia w błąd przez bank.
• Lepsza ochrona danych osobowych – zgodnie z RODO i nowymi regulacjami, banki muszą jeszcze bardziej dbać o bezpieczeństwo informacji klientów.
• Większa przejrzystość w zakresie przetwarzania danych i scoringu kredytowego – klient ma prawo wiedzieć, jak oceniana jest jego zdolność kredytowa i jakie dane są do tego wykorzystywane.

Te zmiany mają na celu zbudowanie większego zaufania do sektora bankowego i ograniczenie liczby sporów oraz reklamacji.

Nowe uprawnienia Komisji Nadzoru Finansowego

W 2025 roku Komisja Nadzoru Finansowego otrzymała szereg nowych uprawnień, które mają na celu jeszcze skuteczniejsze nadzorowanie sektora bankowego. Najważniejsze z nich to:

• Możliwość blokowania fuzji i przejęć banków – KNF może interweniować, jeśli uzna, że dana transakcja zagraża stabilności rynku.
• Obowiązek uzyskania zgody KNF na powołanie członków zarządu dużych instytucji – zwiększa to kontrolę nad kompetencjami osób zarządzających bankami.
• Weryfikacja kwalifikacji kluczowych pracowników banków – KNF może sprawdzać, czy osoby na ważnych stanowiskach posiadają odpowiednie doświadczenie i wiedzę.
• Karencja dla urzędników KNF przechodzących do sektora bankowego – ma to ograniczyć ryzyko konfliktu interesów i zapewnić większą niezależność nadzoru.
• Zaostrzenie kontroli nad dużymi transakcjami banków – każda większa operacja musi być dokładnie analizowana pod kątem wpływu na rynek i klientów.

Dla kredytobiorców oznacza to większe bezpieczeństwo sektora finansowego, ale także potencjalnie wolniejsze procesy decyzyjne w bankach, ponieważ każda ważna zmiana będzie wymagała zgody i weryfikacji przez KNF.

Zmiany dla frankowiczów i posiadaczy kredytów walutowych

Nowe prawo bankowe oraz najnowsze orzecznictwo TSUE i Sądu Najwyższego wprowadzają szereg udogodnień dla frankowiczów i osób posiadających kredyty walutowe. Najważniejsze zmiany to:

• Nowe wyroki TSUE i Sądu Najwyższego – rozszerzenie ochrony na kolejne typy umów, co pozwala większej liczbie kredytobiorców dochodzić swoich praw.
• Ułatwienia w dochodzeniu roszczeń z tytułu klauzul abuzywnych – banki muszą szybciej i sprawniej rozpatrywać reklamacje oraz wnioski o zwrot nadpłat.
• Nowe podejście banków do ugód – coraz korzystniejsze propozycje – banki, chcąc uniknąć długotrwałych sporów sądowych, częściej proponują ugody na korzystnych warunkach.
• Zmiany w zakresie przedawnienia roszczeń banków i kredytobiorców – nowe terminy i zasady liczenia przedawnienia ułatwiają dochodzenie roszczeń przez klientów.
• Możliwość szybszego odzyskania nadpłat i rozliczenia z bankiem – procedury są uproszczone i bardziej przejrzyste.

Co warto wiedzieć?

Banki coraz częściej proponują ugody, które mogą być korzystne finansowo, ale przed ich podpisaniem warto skonsultować się z prawnikiem lub doradcą finansowym. Otrzymanie świadczenia od banku w ramach ugody może wiązać się z obowiązkiem zapłaty podatku PIT, dlatego należy dokładnie przeanalizować wszystkie konsekwencje. Banki mogą także pozywać kredytobiorców o zwrot kapitału nawet po wielu latach, jeśli nie doszło do wcześniejszego zakwestionowania umowy.

Przedawnienie roszczeń – co musisz wiedzieć?

Nowelizacja prawa bankowego wprowadza istotne zmiany w zakresie przedawnienia roszczeń zarówno dla banków, jak i kredytobiorców:

• Termin przedawnienia dla banku wynosi 3 lata od dnia wypłaty kredytu, co ogranicza możliwość dochodzenia roszczeń przez banki po upływie tego okresu.
• Dla kredytobiorcy – termin liczony od momentu zakwestionowania umowy, co daje klientom więcej czasu na dochodzenie swoich praw.
• Bank może domagać się zwrotu kapitału nawet po wielu latach, jeśli kredytobiorca nie wystąpił do sądu, dlatego ważne jest, aby nie zwlekać z podjęciem działań prawnych.
• Nowe orzecznictwo TSUE i Sądu Najwyższego zmienia praktykę sądową, co może mieć wpływ na interpretację przepisów przez sądy krajowe.

Praktyczne konsekwencje:

Kredytobiorcy powinni dokładnie analizować swoje umowy i nie zwlekać z działaniami prawnymi, jeśli mają wątpliwości co do ich zgodności z prawem. Banki coraz częściej kierują wezwania do zapłaty przed pozwem konsumenta, dlatego warto być przygotowanym na ewentualne postępowanie sądowe. Przedawnienie roszczeń jest jednym z najczęściej wyszukiwanych tematów przez frankowiczów i innych kredytobiorców, co pokazuje, jak ważna jest ta kwestia dla klientów banków.

Rachunki uśpione i procedury spadkowe

Co się zmienia?

Nowe przepisy dotyczące rachunków uśpionych i procedur spadkowych mają na celu ułatwienie zarządzania środkami po zmarłych oraz ograniczenie ryzyka utraty pieniędzy przez spadkobierców. Najważniejsze zmiany to:

• Banki będą zobowiązane do weryfikacji, czy posiadacz rachunku żyje, po 5 latach braku aktywności – jeśli nie uda się nawiązać kontaktu, rachunek zostanie uznany za uśpiony.
• Ułatwienie procedur spadkowych – spadkobiercy szybciej uzyskają informacje o zgromadzonych środkach – banki muszą udzielać informacji w określonym terminie i nie mogą utrudniać dostępu do pieniędzy.
• Ograniczenie ryzyka wypłaty środków nieuprawnionym osobom – banki będą dokładniej weryfikować tożsamość spadkobierców i dokumenty potwierdzające prawo do dziedziczenia.
• Możliwość szybszego zamknięcia nieaktywnych rachunków – środki z takich kont trafią do spadkobierców lub Skarbu Państwa, jeśli nie zgłoszą się uprawnione osoby.

Dla kogo to ważne?

Dla rodzin osób zmarłych, które często miały trudności z uzyskaniem informacji o kontach i środkach zmarłego, nowe przepisy oznaczają mniej formalności i szybsze procedury. Dla osób posiadających wiele rachunków, które nie są regularnie używane, to sygnał, aby uporządkować swoje finanse i zamknąć niepotrzebne konta.

Wakacje kredytowe i restrukturyzacja zadłużenia – co się zmienia?

Wakacje kredytowe 2025

W 2025 roku nie przewiduje się ogólnokrajowego programu wakacji kredytowych, który obowiązywał w poprzednich latach. Zamiast tego wprowadzono nowe zasady restrukturyzacji zadłużenia:

• Możliwość indywidualnej restrukturyzacji kredytu – każdy przypadek będzie rozpatrywany osobno, a banki mają obowiązek zaproponować kilka możliwych rozwiązań.
• Banki mogą proponować:
  • Wydłużenie okresu kredytowania
  • Obniżenie rat
  • Zawieszenie spłaty kapitału lub całości rat na określony czas
  • Zmianę oprocentowania
  • Konsolidację zobowiązań

Co zrobić, gdy masz problemy ze spłatą kredytu?

W przypadku trudności finansowych należy jak najszybciej skontaktować się z bankiem i przedstawić dokumenty potwierdzające swoją sytuację. Wniosek o restrukturyzację powinien być szczegółowo uzasadniony, a bank ma obowiązek rozpatrzyć go w określonym terminie i przedstawić propozycję zmian lub uzasadnić odmowę. Warto pamiętać, że im szybciej zareagujesz, tym większa szansa na uzyskanie korzystnych warunków restrukturyzacji.

Jak banki przygotowują się do nowych regulacji?

Banki od wielu miesięcy intensywnie przygotowują się do wdrożenia nowych przepisów. Wśród najważniejszych działań można wymienić:

• Szkolenia dla pracowników z zakresu nowych przepisów – banki inwestują w edukację swoich pracowników, aby mogli oni skutecznie doradzać klientom i realizować nowe procedury.
• Aktualizacja wzorców umów i regulaminów – dokumenty są dostosowywane do wymogów prostego języka i przejrzystości.
• Wdrożenie nowych procedur weryfikacyjnych – szczególnie w zakresie rachunków uśpionych i procedur spadkowych.
• Przygotowanie systemów informatycznych do obsługi nowych wymogów – banki inwestują w technologie, które ułatwią zarządzanie dokumentacją i komunikację z klientami.
• Kampanie informacyjne dla klientów – banki informują o zmianach za pośrednictwem stron internetowych, mailingów i materiałów edukacyjnych.

Dzięki tym działaniom sektor bankowy ma być lepiej przygotowany na nowe wyzwania i zapewnić klientom wyższy poziom obsługi.

Skontaktuj się ze specjalistami – Zadbaj o swoje prawa!

Na zakończenie, jeśli masz jakiekolwiek pytania dotyczące nowych przepisów prawa bankowego, potrzebujesz indywidualnej porady prawnej lub chcesz skonsultować swoją sytuację kredytową – nie wahaj się skontaktować ze specjalistami ze Strefy Prawa Bankowego. Zespół doświadczonych radców prawnych i adwokatów zapewni kompleksowe wsparcie, przeanalizuje Twoje dokumenty oraz pomoże w negocjacjach z bankiem lub prowadzeniu mediacji.

Wejdź na stronę Strefy Prawa Bankowego, aby dowiedzieć się więcej i umówić się na konsultację. Profesjonalna pomoc prawna to najlepszy sposób, by skutecznie zadbać o swoje prawa i bezpieczeństwo finansowe.